Coördinaatsystemen
Technieken > Oriënteren
WORLD GEODETIC SYSTEM 1984
Het WGS84 is in feite een systeem met bolcoördinaten (= een punt opgeven d.m.v. 2 hoeken en 1 constante straal). De aarde wordt bedekt met meridianen en breedtecirkels. Dit zijn de bekende noorderbreedtes en oosterlengtes. De 0º breedtecirkel valt samen met de evenaar en de 0º meridiaan is de zogenaamde Greenwich meridiaan. Ga je vanaf Greenwich naar het oosten dan reken je met oosterlengte (OL) en andersom wordt het westerlengte (WL). Als je vanaf de evenaar naar het noorden gaat, krijg je te maken met noorderbreedte (NB). Voor het zuiden wordt dat zuiderbreedte (ZB).
De afstand tussen twee meridianen is op dezelfde breedtegraad gelijk. Op de evenaar is die afstand het grootst; 111km. De afstand tussen twee breedtecirkels is altijd gelijk, namelijk 111km.
Graden worden verder onderverdeeld in minuten (1/60ste graad) en seconden (1/60 minuut = 1/3600 graad = 0,00278 graad). 1 Breedteminuut is dus gelijk aan 1/60ste deel van 111km en dat is 1.852 km. [Dit is de basismaat voor de Nautische Mijl. 1 NM is dus 1.852km.] 1 Breedteseconde is 1/3600ste van 111km en dat is 30.8m.
Het kan natuurlijk zomaar gebeuren dat je een coördinaat krijgt in het WGS84-systeem. Zo'n coördinaat ziet er zo uit: OL 5º55'53,30" NB 52º16'53,50" (5 graden, 55 minuten en 53.3 seconden oosterlengte en 52 graden, 16 minuten en 53.5 seconden noorderbreedte). Op de Nederlandse stafkaarten staan de coördinaatlijnen van het WGS84 ook aangegeven.
UNIVERSAL TRANSVERSE MERCATOR SYSTEM (UTM-grid)
Het UTM systeem is een beetje een combinatie van het WGS84 en een gewoon rechthoekig coördinatensysteem. Het deelt de aarde op in grote lappen. Ieder gebied heeft een code (bijvoorbeeld 31U). Op onze stafkaarten wordt deze codering ook aangegeven (in lichtblauw). Het ziet er uit als 5780. Dit wil zeggen dat het punt 5780 km van een bepaalde oorsprong af is. De y-oorsprong valt samen met de evenaar. De x-oorsprong verschilt per zone. Als je bijvoorbeeld op kaart 33-West (Apeldoorn) kijkt zie je een oorsprong-lijn lopen.
Wat ook opvalt is dat de lijn niet parallel loopt met de kaartlijnen. Dit komt omdat het UTM-systeem de lijnen van het WGS84 volgt. De codering in UTM-grids gaat bijna analoog aan de codering in het 'normale' systeem van de Rijksdriehoeksmeting.
Wat ook opvalt is dat de lijn niet parallel loopt met de kaartlijnen. Dit komt omdat het UTM-systeem de lijnen van het WGS84 volgt. De codering in UTM-grids gaat bijna analoog aan de codering in het 'normale' systeem van de Rijksdriehoeksmeting.
Iedere zone wordt onderverdeeld in gebieden van 100 km bij 100 km. Iedere zone wordt aangeduid met 2 letters. Als je een UTM-coördinaat moet opschrijven, dan kijk je zoals gebruikelijk weer naar de linkeronderkant van het vierkant waar het punt zich in bevindt. Je schrijft dan de grote cijfers op (dus bijvoorbeeld van 5780 zou je 80 opschrijven). Daarna schat je hoeveel tienden er tussen de rand en het punt zitten, bijvoorbeeld 7. Ditzelfde doe je ook voor de y-as. Tot slot zet je de 2-letter code van het grote (100 x 100) gebied ervoor. Als alles gebeurd is, krijg je een coördinaat wat er bijvoorbeeld zo uit kan zien: KA807935. Is het nou niet zeker om welke zone het gaat, dan zet je die d'r ook maar even bij: 31UKA807935.
Het kan soms een nadeel zijn dat de lijnen van de UTM-grid niet recht zijn. Het kan dan handiger zijn om de coördinaten in het systeem van de Rijksdriehoeksmeting te noteren. Soms kan het echter handiger zijn om het in UTM-coördinaten te schrijven. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat iemand gewoon een beetje de hersens wil laten kraken...
Het kan soms een nadeel zijn dat de lijnen van de UTM-grid niet recht zijn. Het kan dan handiger zijn om de coördinaten in het systeem van de Rijksdriehoeksmeting te noteren. Soms kan het echter handiger zijn om het in UTM-coördinaten te schrijven. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat iemand gewoon een beetje de hersens wil laten kraken...
RIJKSDRIEHOEKSMETING
Dit systeem ken je al, want dit zijn de "gewone" coördinaten. Het systeem verdeelt Nederland in rechthoeken van 1 km bij 1 km.
De oorsprong is gelegd in Amersfoort. Vanuit de wiskunde ben je gewend dat de oorsprong een waarde heeft van (0,0). Hier is dat niet het geval. De waarde van de oorsprong is gesteld op (155000,463000), dat is in meters. Als je dat dus vertaalt naar de coördinaten die wij gebruiken krijg je 15500 46300.
De oorsprong is gelegd in Amersfoort. Vanuit de wiskunde ben je gewend dat de oorsprong een waarde heeft van (0,0). Hier is dat niet het geval. De waarde van de oorsprong is gesteld op (155000,463000), dat is in meters. Als je dat dus vertaalt naar de coördinaten die wij gebruiken krijg je 15500 46300.
Je ziet dus dat je bij een coördinaat niet hoeft te vermelden in welk systeem het is opgegeven, omdat je dat aan het coördinaat zelf kan zien:
OL 5º55'53,30" NB 52º16'53,50" 31UKA807935 8390 44827 | is dus een geografisch coördinaat (WGS84) is dus volgens het UTM-grid is dus een RD coördinaat |